दिन दिन दिवाळी

https://www.youtube.com/watch?v=ROr8VCa0lpU

दिवाळीच गाण... गाय येली मोरी

आठवतंय का ?

दिन दिन दिवाळी, गाया म्हशी ओवाळी
गाया म्हशी कोणाच्या ,लक्षुमणाच्या..
लक्षुमण कोणाचा, आईबापाचा,
आईबाप कोणाचे, लक्षुमणाचे...
गाय पाच चवरं, बैल नवरं...
बैल कुणाचं, कृष्णदेवाचं...
कृष्णदेवाला गुण गुण डोळं..
अंबाला सव्वा डोळं..
हर हर महादेव्,
चिन्तमण मोरया
भैरोबाचं चांग भलं.
अंबिकेचं उदं उदं..

गाय येली मोरी गेनुबा, गाय येली मोरी..
मोरीला झालाय गोर्‍हा गेनुबा, मोरीला झालाय गोर्‍हा...
गोर्‍ह्याच्या गळ्यात गेठा गेनुबा, गोर्‍ह्याच्या गळ्यात गेठा..
गेठ्याला मोडलाय काटा गेनुबा, गेठ्याला मोडलाय काटा....
काट्याकुट्याचा येळु गेनुबा,काट्याकुट्याचा येळु ...
गाया लागल्या खेळु गेनुबा,गाया लागल्या खेळु....
खेळ फुटतो फांद्या गेनुबा,खेळ फुटतो फांद्या....
बैल डुरकतो नांद्या गेनुबा,बैल डुरकतो नांद्या...
नांद्या बैलाची वेसण गेनुबा,नांद्या बैलाची वेसण ...
निळ्या घोडीवर बसंन गेनुबा,निळ्या घोडीवर बसंन...
निळ्या घोडीचा खरारा गेनुबा,निळ्या घोडीचा खरारा....
वाघ मारतो भरारा गेनुबा,वाघ मारतो भरारा ....
भर्‍याभर्‍याच्या ज्योती गेनुबा,भर्‍याभर्‍याच्या ज्योती....
गाईच्या कल्पना किती गेनुबा,गाईच्या कल्पना किती .....
गाईच्या कल्पना ईस गेनुबा, गाईच्या कल्पना ईस .....
ईसाच्या घेतली घोंगडी गेनुबा,ईसाच्या घेतली घोंगडी.....
घोंगडीची दशी गेनुबा,घोंगडीची दशी.....
गाया वेशीपाशी गेनुबा,गाया वेशीपाशी.....
घोंगडीचा दोरा गेनुबा,घोंगडीचा दोरा.....
गाया आल्या घरा गेनुबा,गाया आल्या घरा....

संग्राहक .. गणेश मैड सर ( पिवर. डांगाणी )

मह्यावाली पारध

पारध

मी दाव्हीची परीक्षा दिली व्होती आन् बिगीनाच सुट्या लागल्या साळत्ली गन्मानी मास्तरांक दिल्या जामा करूण आन् निघालू ज्याचत्याच्या  गावाच्या वाटाना जाता जाता रातच झाली व्होती. धरल्या मुक्काम गाड्या....
   मह्या झापाच्या (घराच्या) जळच येत व्हतु  त तेव्हढ्या कह्याचातरी खरबाडल्या वाणी आवाज आला. म्या त बॅहलूच व्हतु पर तीतक्या आमच्याच जवळ माळाव राहणारा एक मामा आला आन् म्हण कोणयर जवळ आला आन् म्हण सिताजी तुम्हीयत काय.. म्हन्ला हा तुह्या मुळ शिक्कार गेली ना..
म्या  म्हन्ला कयची आर मी बगेव बसलो  व्हतु पर तु अला तिकुन चौताळत गेली शिकमकार... मला म्हण लाग्ल्या का सुट्या म्हन्ला हा ऊंद्याक चल परधीव जाव म्या लगेचच हा म्हन्लु  आन गेलू घरी...
सकाळुच झावळ्याच तो मामा उठुन शिक्कारीच माग हेरीत हेरीत आला बुव्वा आमच्या झापाव
आन् मला म्हण लवकर भाकर खाऊन तयेरीत रहे आम्ही आलोच... आर्ध्या तासात आली बुव्वा पकीलैय जना  वाघुर, करंड्या, डंडे, हाडब, काठ्या घेउनच आली व्होती.. म्याय मह्या "बा" ला इचारला "बा" मी जाव का पारधीव बा म्हन्ला तुला काय जमाताय त्या पारधीचा काम लैय वंगाळ काट्या-कुट्यातुन हिडाया लागाताय. नैय बा म्या जाइलच म्हनलु आन् गेलू त्यांच्या संगा जाळीच्या देवाच्या पाया पडुलन म्होठ्या आडवाला घातल्या वाघुरी दोघजन ठुवल  वाघुरीव बाकीच आम्ही पार मांग गेलू आन पैल्यांदा लाईन लाऊन घेत्ली मला मंधी ठुवला. केली खोडायला सुर्वात
टनटन्या बारीक सारीक झुरमुंडा गुडग्या एवढ्याल्या गवतातुन हा. हो. व्हा करीत करीत मोहर मोहर चलत रैलो वरून दोन नंबर गड्याच्या पाथाव   उठली शिक्कार व्हा.. हा  व्हा...हा व्हा....हा आसा करीत करीत व्हती पर मला काय उम्जना.?
तितक्यात मह्याच मोहर आली शिक्कार तव्हा मला म्हन आर दटाव आन पळ त्याच्या मांग शेपाट त्याला मंग काय म्याय ज्याम व्हा... व्हा... व्हा करीत मर म्हणून पळालू डारीक वाघुरीत नेऊन पाडला वाघुरीवाल दोन गडी आल आन मोडला जागेवच...
     नेला नदिव खडकाव केल वाट वाघुरीचा वाटा काढला दोन कुत्र्यांचा एक वाटा काढला मंग आमच पारध्यांच वाट कढला  पार झावळा पडला व्हता गेलू तसाच झापाक आन दिली सगोती आयना नदिकुन खराट्याच्या हिरय्या काड्या आनुन चूल्हीच्या डहारात भुजून मिर्चीमसाला वाटला मंग बाज्रीचा रोम आन तांदळाची कणी करून जोरात कोरड्यास केला व्हाता त्याची चव आजही मला सारखीच आठवण करूण देतीय आशिझाली मह्या जिवनात्ली शिकारीची सुरवात
धन्यवाद
म्या अर्जूना बांड्याचा दुंद्या उर्फ (सित्या) मो. 9881141685

याटाळणी

याटाळणी

   आज आम्हाकला आकराईचा लास्टचा पेपर व्हता. सामाय परीक्षा एवडी महत्वाची नवती.  आमाली पेपरची नाय घरची ओड लागली व्हती. म्या उजाडायाच गोहेच्या ओढेव टाईल घेउन गेलो.
     पका गारठा व्हता. गारठेचच दिवस व्हत. पाटकन जाउन कडुलिंबाची काडी आणली. पटापट दात घासलं.  दसर्या वडकर आगुदरच पाण्यात उडाल्ता. 
म्या ईचारला" पाणि गार ये कारे?". तो म्हंगाला नाय.
   तसा पायला त आमाली समद्या आदिवासी पोरांनली एवढुसा आसल्या पसुन गार पाणेची आन पोहेची सवय. मास जेवढ येळ पाण्यात नसतील तेवढी यळ आमची प्वारा पाण्यात आसत्यात.
   हा त म्या पाण्यात हात घातला. मंग ती ब्वाटा कानात घातली. अन धापकान उडी मारली. तवर समदी प्वारा आलती.  मी शेलन मारीत दसर्याला शिवाया गेलो.  दसर्या कुतार पोहन्याना पुढ पळाला. आमाकला शिवाशिवीचा ख्येळ पका टाईम चालला.
   गारठा आमची जिद्द पाहुन लाजला आसल.
    पटापट आवरुन आमी आसरम मधी आलो. जेवयच बेल झाली.( आश्रम शाळेतील जीवन यावर नंतर लिहायचा विचार करतोय).
हा त पटापट कामाठेनी वाडला आमी पटापट जेवलो. आमाली घाय होती पण पेपरची नाय घरी जायेची. जेऊन झालेव म्या पेटी उघडली.  माही थिगाळ लावलेली पिशई काढली. एक प्यांट आन एक बंडी तेच्यात भरली. माह्याक द्वान प्यांडी अन द्वान बंड्या व्हत्या. आम्या सरळगावावरुन लिलावाची आनली व्हती. तवा प्यांड पाच का सहा रुपये अन बंडी चार का पाच रुपयाला व्हती.
    हा त म्या कापडा भरली. तेवड्यात पेपरची बेल झाली.  माह्याक पेन नवता. एक नळी व्हती. आमच्या सरानी पेपर दिला. यकय प्रश्न ओळखीचा नवता. कय तरी मुंबई ची राजधानी कोणति अन दिलीचा देश कोणता. असा कायतरी आल्ता. म्या हा रपाटा लावला. पार पेपर खपावला.  पोरानली वाटला मि हुशार का काय. कारण म्या यक पुरवणी घेतली व्हती. मफल्याला एकच प्रश्न आवाडला. नदीचे कार्य लिहा. म्या समद कार्य लिवलं.  पार आमच्या गावातल्या लग्नाकार्याचा पण लिवला.  कारण आसाण्याला असताना पवार सरांनी सांगितलेला व्हता पुर्ण पेपर सोडवा.  कसातरी पांढर्याचा काळा करुन नीघालो.
     चार वाजता यसटी आली. आमी डिंब्यात चढलो. माह्याक तिकाटापुरती पैस व्हतं. सात वाजता घरी पोचलो. माह्या आयना पका भारि ज्यावान केल्ता.  नाचणेची भाकर अन कांद्याचा  कालवान. माहा रामा याणार म्हणुन आयना भागाबायच्या इकडुन कांद आणलं व्हतं. जेऊन घोंगडी टाकून झोपलो त सकाळीच उठलो.
   बायेर लगबाग चालली व्हती. हा ईळा लावलाय तो नाय असा चालला व्हता. 
मफल्याला ईलायती ईळा दिला. त्याना हात नाय कापत असा म्हणत्यात.  मंग आम्या वाघमाळातली जीर कापाय घेतली. मला यावढा पटापट नवता जमत. पण दुसरी माणसा पटापट कापीत व्हता. कापुन चांगल्या आळाशा घालित व्हती. मफल्या आळाशा कशापण असयच्या पण कोणीच मफल्याला नाय बोलला.
     दहा वाजलं असतील.  दांबाडशेग्यातुन  द्वान पोरी याताना दिसल्या. जवळ आल्याव कळला तीच पोर हाये. म्या पटापट कापाया सुरवात केली. तीला वाटावा रामा लय काम करतोय. पण मजेची गोट म्हणजे ती आमच्या खाचरापशी आलि अन माह्या आयला म्हंगाली, " सुंदरेआते माह्या बापाना आज तुमच्याक म्वालाना पाठावलाय."
  माहा आनंद गगनात मावत नवता. मी आपला यक चुड कापयचो अन तिच्याक पायचो. परत यक चुड कापयचो अन तिच्याक पायचो. असा करता करता समदा खाचार कापुन झाला...........
     
 आवफ्याचा
            रामा लोखांडा

हापसी

हापसी

भायेर पका ऊन व्हता. मी आपला बारीक जातेव नाचण्या दळीत व्हतो. तसा पायला त दळणा पोरीचा काम. पण आमच्या घरात आमी तीघ भाव. आमाली बईन नाय.
  मंग आय मला दळायला सांगयची अन महा मोठा भाव सोपन्याला कांडाया सांगायचि.  तेच्या मोठा भाव दिन्या तो आय बापाबरोबर बायेरच्या कामाला जायचा. फाट्या बिट्या आणाया.
        हा त त्या दिसी मी दळीत व्हतो.  अन तेवढ्यात शंकरची नंदा पाणी प्या आली. तिना पायला अन म्हंगाली, " रामा काका तु दळीतोय काय मला वाटला सुंदरीआजी दळीतेय का काय?".
तीना तिच्याबरोबर आलेल्या बायेनला सांगितला का बग पोरगा असुन दळीतोय.
    खर बोलायचा त शीरी-पुरुष समानता आमाकल्या आदिवासी भागातच हाये. समदी कामा समदेनी करयची. 
      सांच्यापहाराला आय आली . फाट्याचा भारा टाकला. मंग थोड्या बाता केल्या. बायेर ठेवलेला पाण्याचा हांडा पार खपला व्हता. पकी ल्वाका रानातुन आलेव आमच्याइथ पाणी प्या यची.
पाणी देणं पुण्याचं काम हाये असा माहा बाप सांगायचा.
   दिवस बुडाया आल्ता. आय म्हंगाली "दिन्या चल आपन याक ख्याप पानेचि आणू. बा रामा तु पण चल."
     आमाली पाणी मदल्यावाडीच्या हापसीव मिळायचा. खर पायला त त्या हापसीव गेटाचीवाडि, मधलीवाडी, जळकीवाडी आन आमी पान्याला जायाचू.  दिवसभर नंबर लावाया लागायचं. तवा कुट द्यान हांड मिळयच.
कंधि कंधि पकी भांडणा व्हयेची नंबरावरून.
    हा त मि आय आमी हाडं अन चुंबळी घेऊन निगालो. मधी रम्या सरपंच दिसला तो मफल्याला " ये राम तु कह्याला पाण्याला चाललाय, तु बारावी साईन्सला शिकतोय अन तु पाणी वाह्या लागला त आमच्या बायका आमाली पाण्याला नाय का पिटावणार."
  सरपंच माहा मेव्हणा लागत व्हता म्हणून मफल्याला चिडवित व्हता.  तसा मफला स्वभाव काॅमेडी आसल्या मुळ लय ल्वाका मफल्याला चिडवयची. मंग मी पण चिडवयचो.  पण या स्वबावामुळ मफल्याला कंधिच टेंशन नाय यत जीवनात.
    आसाच पुड चाललो व्हतो, मागुन आवाज आला" सुंदरे आते थांब मफल्याला यवदे पाण्याला".
 म्या माग वळुन पायला त ती पोर व्हती. आग बाबव पक्या आनंदाच्या उचमळ्या आल्या. मफल्याला स्मित हासाय आलि.  अंगात येगळीच हालचाल झाली. मी मुदाम माग माग राह्या लागलो.
    आमी हापसीव पोचलो . तिथ नंबर व्हतं.  मी बरोबर तीच्या समोर निरगुडी खाली बसलो. लय मोठा निरगुडीचा वंद व्हता.  मी तिच्याक पायचो.  तिना पायला का दुसरीक कुणीकतरि पायचो.
    तेवढ्यात आमचा नंबर आला. माही आय म्हंगाली बा रामा थ्वाडा हापस बर. मी हापसाया गेलो. एक नदार हापसीव अन नदार तीचेव. 
   तेवढ्यात याक आकरीत घडला. ती म्हंगाली " आते मी रामाला हापसु लागते".
 अग बाबव मफलं ह्रदय पका जोरात चालाय लागला. ती आली आन मफल्या हातापशी हात धरून हापसाया लागली. माह्या आयला ईशेश काय नाय वाटला.  पन मफल हात पाय टणटणा उडत व्हतं.
     कंधि हांडं भरलं, कंधि आमी नीगालो कळलाच नाय. आज माह्याक हांडेनची दुडि व्हती पण त्या वजान पावशेर हाये आसा वाटत व्हता. आज मफलं पाय तुरुतुरु चालत व्हतं.  माहा घर आला तवा मी भानावर आलो.......

वाघबारस

पिपारगणेची वाघबारस
 
   सांच्यापहारचे चार पाच वाजलं असतील.  दिवस बुडाया आल्ता.  मी गुरा घेवुन घरी आल्तो.  तवा म्या पघितला.  माही आयबापा नईन कापडा घालुन. कुणीकतरी निघालती.  म्या ईचारला,"तुमी कुणीक चाल्यात".
 आय म्ण्हगाली " पिपारगण्याला बारशीला,  उद्या बारस हाये, आज आमी जागरणाला, अन भजनाला चाललोय".
  म्या ईचारला " म्या यव".
आय म्हंगाली" ऊंद्या ये वाराला "
   असा म्हणून माही आयबापा गेली. मी जावा का नाय जावा या ईचारात व्हतो.
 तेवढ्यात संत्या आला आन म्हंगाला " ये रामा , ती पोरगी येणारेय"
 अग बाबव , ती येणारेय म्हणल्यावर मफल्याला जायाच पायजे.
  ती म्हणजे ती पोरगी🙈🙈🙈🙈.  मफल्याला लय आवडायची. तीला मी आवडायचो का नाय माईत नाय. पण कुट वाटला भेटली आन अन माह्याक पाह्यला का. आग बाबव,  त्वांड महा लाजना पार लाल व्हयाचा. माही गुरा मी मुदाम तिच्या शेरड्याच्या जवळ नियचो. 
  अन ऊगाच काही ईचारयचो," केवढ किरव धरल, अमुक तमुक ". ती पन सांगयची.  मफल्याला वाटला ती माह्याव मरतेय.
      म्हणून म्या बारशीला जायाचा ठरावला.
   दुसर्या दिसी उजाडायाच मी उठलो. आमच्या पितळच्या तांब्यात इंगळ भरल अन कडाक ईस्तारि केली. मंग मी ,संत्या, नाम्या, संजिप, अन अजुन पकी प्वारा निगालो. 
   आयना काल जाताना पाच रुपये दिल्त ते चोर खिशात ठीव्ल. अन गवारटेर्याकुन दांडादांडाना आमी वाघयाला पोचलो.
    मंग हातईचकुन काठी आली. पक्या बायेंच देव आल्त. 
    कोंढवळची पण काठी आली. आमी पाया पडलो. अन समद्या खावांच्या दुकानासमोरुन फिरलो. पाच रुपयात काईच नवता येत. मंग म्या निसता खावाचा वास घ्यातला माहा प्वाट भरला.
      त्या पोरीला चईन घ्यावा म्हणला पण चईन धा रुपयाला. मंग मी भराडेच्या दुकानापसुनही पळालो.
     संध्याकाळी कुस्त्या पायल्या.  मी ख्याळणार व्हतो पण म्या लईच काडी पईलवान.  मफल्याला कोणीय बुदक्यान आपटील.  मंग मी मागच ऊभा रायलो. 
    सकाळी गेलो तवा आन याताना वाघयेच्या पाया पडलो.
  लोकांची पोरा भराड्याकडच्या शिट्या वाजईत नीगाली, म्या आपला फक्त त्यांचा आवाज आयकत आन चोरखिशातल पाच रुपये चाचपत घरी आलो.......
        रामा लोखांडा
                      आवफा

डोंगरातला भैरोबा

डोंगरातला भैरोबा
मी वाघमाळाला रह्यतोय. गाव आमाकल्या घरापसुन लांब हाये. मफल्याला पिचेरची पकी आवड. तवा टिवी मदल्यावाडीत व्हती. पिचेर आट वाजता चालू व्हयाचा आन आन आकराला खपायचा.  मी आपला माग जावुन बसयचो.  ल्वका लावतील त्या पाह्यचो.
     त्यावढा पिचेर खपला का मी रातशीच निघयचो.  दांबाडशेग्यातुन यवस्थित जायचो. मी भुतानली लय भियेचो.  मंग भैरोबा भैरोबा म्हणीत आंधारात उड्या मारीत गेलो. हळूच कवाड उघडुन घरात जाऊन झोपलो.
      सकाळी ऊजेडायच्या आगुदर मफल्याला जाग आली. माहा आंग थ्वाडा तापला व्हता.  माह्या आयना माह्या बापाला सांगितला. महा बाप लगेच डोंगरात ग्याला खेतोबाक. गार्हाना लावला.  अन येताना सादडेच्या पानात आंगारा आणला. माह्यावरुन ऊतारला.  मला आंगारा लावला अन सुर्याच्या बाजुला फुकला.  सांच्यापाहारापरयन्त मला थ्वाडा बरा वाटाया लागला.
  सकारात्मक ईचार का भैरोबाचा गूण पण मी बरा झालो.
बा भैरोबा समद्यनली सुखाचा ठिव.